Το 2003 ο Ερντογάν ως πρωθυπουργός παρουσίασε το «εθνικό σχέδιο» το
οποίο ήταν ένα έγγραφο που περιέγραφε το όραμα του να καθιερωθεί η
Τουρκία το 2023 ως μεγάλη περιφερειακή δύναμη. Βασικός πυλώνας
αυτού του σχεδίου ήταν ο εκσυγχρονισμός των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων
και η ανεξαρτησία της αμυντικής βιομηχανίας της χώρας. Σε αυτό
το πλαίσιο η Τουρκία επένδυσε τεράστια κεφάλαια μέσω της γενικής
γραμματείας αμυντικής βιομηχανίας SSM στο στρατιωτικοβιομηχανικό
σύμπλεγμα της χώρας.
Το αποτέλεσμα αυτών των επενδύσεων ήδη είναι ορατό στις μέρες μας,
καθώς η Τουρκία κατασκευάζει με μεγάλο ποσοστό εγχώριας προστιθέμενης
αξίας οπλικά συστήματα, από φορητό οπλισμό έως βαλλιστικούς πυραύλους.
Άξιον παρατήρησης είναι επίσης η προθυμία της Τουρκίας να κατευθύνει ένα
σημαντικό τμήμα της οικονομίας της στην αμυντική βιομηχανία και η
φιλοδοξία της να γίνει ο μεγαλύτερος μουσουλμανικός κατασκευαστής και
εξαγωγέας οπλικών συστημάτων.
Αυτή η τουρκική φιλοδοξία υλοποιείται πρώτον μέσω των επενδύσεων και δεύτερον μέσω της μεταφοράς τεχνογνωσίας για κάθε σύστημα οπλισμού που προμηθεύεται από σύγχρονες βιομηχανίες του κλάδου. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η προσπάθεια της Τουρκίας να προμηθευτεί το ρωσικό αντιαεροπορικό-αντιβαλλιστικό σύστημα S-400, υπενθυμίζουμε ότι στο πρόσφατο παρελθόν συζητήσεις για την αγορά του κινεζικού αντίστοιχου συστήματος HQ-9 είχαν αποτύχει υπό την πίεση των ΗΠΑ.
Τα κίνητρα της Τουρκίας τόσο για την αγορά του κινεζικού συστήματος
HQ-9 όσο και για την αγορά του ρωσικού S-400 είναι αμφισβητήσιμα, καθώς
ναι μεν το S-400 είναι ένα θαυμάσιο αντιβαλλιστικό σύστημα, όμως για μια
χώρα που έχει ενσωματώσει αποκλειστικά νατοϊκή τεχνολογία στην
αντιαεροπορική της άμυνα και γενικότερα σε όλα τα οπλικά της συστήματα
το σύστημα αυτό θα έχει τεράστιο πρόβλημα σύνδεσης με το υπόλοιπο δίκτυο
άμυνας.
Τι κρύβεται όμως πίσω από αυτή την συμφωνία αξίας 2,5-3 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας που θα συμπεριλαμβάνει και μεταφορά τεχνογνωσίας για αυτό το πυραυλικό σύστημα (δύο εκ των τεσσάρων μονάδων θα κατασκευαστούν στην Τουρκία); Υπενθυμίζουμε ότι μια μονάδα του αυτοκινούμενου συστήματος S-400 αποτελείται από 8 εκτοξευτήρες και 112 πυραύλους και σύμφωνα με τον κατασκευαστή το σύστημα είναι αποτελεσματικό ενάντια στα μαχητικά τύπου stealth όπως τα F-35 JSF.
Η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, η πολεμική αεροπορία των ΗΠΑ χρησιμοποιεί βάσεις στην Τουρκία για τις επιχειρήσεις της στην Μέση Ανατολή, ενώ είναι εν ισχύ η συμφωνία αγοράς 100 αμερικανικών F-35 stealth της Lockheed Martin από την τουρκική πολεμική αεροπορία. Δεν πρέπει επίσης να μας διαφεύγει ότι η Τουρκία είναι χώρα πρώτης γραμμής στο δυτικό σύστημα ασφαλείας. Όμως ο Ερντογάν πιστεύει ότι το πραξικόπημα τον περασμένο Ιούλιο το έκαναν οι Αμερικανοί. Όταν κατηγορεί τον Γκιουλέν εννοεί την CIA. Αυτός είναι ο πρώτος λόγος που κάνει ανοίγματα στον Πούτιν. Ο δεύτερος λόγος έχει σχέση με τον κουρδικό αλυτρωτισμό.
Πρόσφατα ο Ερντογάν εξέφρασε προσωπικά την δυσαρέσκεια του προς τον
Τραμπ για την υποστήριξη του τελευταίου στους Κούρδους της Συρίας και
του Ιράκ. Η Άγκυρα χρειάζεται την ρωσική υποστήριξη για να απαλλαγεί από
τους Κούρδους οι οποίοι ετοιμάζονται να ανακηρύξουν την αυτονομία τους
στην βόρεια Συρία, στα τουρκοσυριακά σύνορα. Είναι εμφανές ότι ο Ερντογάν προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τόσο τις ΗΠΑ όσο και την Ρωσία,
θέλει να πείσει με τον γνωστό ανατολίτικο τρόπο του παζαριού και τις
δύο υπερδυνάμεις να πάψουν να υποστηρίζουν ένα κουρδικό ανεξάρτητο
κράτος στο υπογάστριο της χώρας του, ένα κράτος το οποίο θα συνέδραμε
στην απόσχιση εδαφών από την Τουρκία.
Το παιχνίδι του νεοοθωμανού ηγέτη μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας μπορεί να αποδειχθεί άλμα στο κενό εάν τελικά βρεθεί ένα modus vivendi μεταξύ των δυο υπερδυνάμεων, κάτι που διαφαίνεται, και η αγορά των S-400 δεν είναι βέβαιο ότι θα αποφέρει τους επιδιωκόμενους καρπούς, δεν είναι καν βέβαιο ότι θα πραγματοποιηθεί καθώς έως ότου πληρωθεί η προκαταβολή και ξεκινήσει η κατασκευή των συστημάτων δεν είναι τίποτε σίγουρο και πολύ νερό θα κυλήσει στο αυλάκι. Πάντως αν τελικά οι Τούρκοι προμηθευτούν τα ρωσικά συστήματα S-400 θα είναι μια τεκτονική μετατόπιση στο νατοϊκό σύμπλεγμα, καθώς η Τουρκία αποτελεί χώρα πρώτης γραμμής για αυτή την συμμαχία.
Γ. Λιναρδής
Αυτή η τουρκική φιλοδοξία υλοποιείται πρώτον μέσω των επενδύσεων και δεύτερον μέσω της μεταφοράς τεχνογνωσίας για κάθε σύστημα οπλισμού που προμηθεύεται από σύγχρονες βιομηχανίες του κλάδου. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η προσπάθεια της Τουρκίας να προμηθευτεί το ρωσικό αντιαεροπορικό-αντιβαλλιστικό σύστημα S-400, υπενθυμίζουμε ότι στο πρόσφατο παρελθόν συζητήσεις για την αγορά του κινεζικού αντίστοιχου συστήματος HQ-9 είχαν αποτύχει υπό την πίεση των ΗΠΑ.
Τι κρύβεται όμως πίσω από αυτή την συμφωνία αξίας 2,5-3 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας που θα συμπεριλαμβάνει και μεταφορά τεχνογνωσίας για αυτό το πυραυλικό σύστημα (δύο εκ των τεσσάρων μονάδων θα κατασκευαστούν στην Τουρκία); Υπενθυμίζουμε ότι μια μονάδα του αυτοκινούμενου συστήματος S-400 αποτελείται από 8 εκτοξευτήρες και 112 πυραύλους και σύμφωνα με τον κατασκευαστή το σύστημα είναι αποτελεσματικό ενάντια στα μαχητικά τύπου stealth όπως τα F-35 JSF.
Η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, η πολεμική αεροπορία των ΗΠΑ χρησιμοποιεί βάσεις στην Τουρκία για τις επιχειρήσεις της στην Μέση Ανατολή, ενώ είναι εν ισχύ η συμφωνία αγοράς 100 αμερικανικών F-35 stealth της Lockheed Martin από την τουρκική πολεμική αεροπορία. Δεν πρέπει επίσης να μας διαφεύγει ότι η Τουρκία είναι χώρα πρώτης γραμμής στο δυτικό σύστημα ασφαλείας. Όμως ο Ερντογάν πιστεύει ότι το πραξικόπημα τον περασμένο Ιούλιο το έκαναν οι Αμερικανοί. Όταν κατηγορεί τον Γκιουλέν εννοεί την CIA. Αυτός είναι ο πρώτος λόγος που κάνει ανοίγματα στον Πούτιν. Ο δεύτερος λόγος έχει σχέση με τον κουρδικό αλυτρωτισμό.
Το παιχνίδι του νεοοθωμανού ηγέτη μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας μπορεί να αποδειχθεί άλμα στο κενό εάν τελικά βρεθεί ένα modus vivendi μεταξύ των δυο υπερδυνάμεων, κάτι που διαφαίνεται, και η αγορά των S-400 δεν είναι βέβαιο ότι θα αποφέρει τους επιδιωκόμενους καρπούς, δεν είναι καν βέβαιο ότι θα πραγματοποιηθεί καθώς έως ότου πληρωθεί η προκαταβολή και ξεκινήσει η κατασκευή των συστημάτων δεν είναι τίποτε σίγουρο και πολύ νερό θα κυλήσει στο αυλάκι. Πάντως αν τελικά οι Τούρκοι προμηθευτούν τα ρωσικά συστήματα S-400 θα είναι μια τεκτονική μετατόπιση στο νατοϊκό σύμπλεγμα, καθώς η Τουρκία αποτελεί χώρα πρώτης γραμμής για αυτή την συμμαχία.
Γ. Λιναρδής