Η Κυριακή της 7ης Οκτωβρίου του 1571, κατά την οποία έγινε η
γιγαντιαία θαλασσινή αναμέτρηση μεταξύ των ενωμένων Ευρωπαϊκών στόλων
και το αντίστοιχου Οθωμανικού σήμανε, προσωρινά έστω, το τέλος της
Οθωμανικής κυριαρχίας στη Μεσόγειο, αλλά και ταυτόχρονα αποτέλεσε και
μία χαμένη ευκαιρία για την απελευθέρωση το Ελληνικού γένους, μετά από
110 χρόνια σκλαβιάς στους Τούρκους. Οι Έλληνες χρειάστηκε να
περιμένουν άλλα 250 χρόνια που μια άλλη ναυμαχία, αυτή του Ναβαρίνου, θα
τους έδινε την ευκαιρία για την επιτυχή παγίωση της επανάστασης του
1821, που τότε κινδύνευε.
Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΝΑΥΤΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ
Ήταν η εποχή του Σελίμ Β', του λεγόμενου ξανθού, γιου του ανεκδιήγητου φανφαρόνου Σουλεϊμάν του “Μεγαλοπρεπούς” (ο τίτλος Μεγαλοπρεπής του εδόθη κοροϊδευτικά από τους Ευρωπαίους, λόγω της επιδειξιομανίας του), του πονηρού βασιλέα της Ισπανίας Φιλίππου Β' και του δραστήριου πάπα Πίου Ε'. Η κυριαρχία του Οθωμανικού στόλου στο Αιγαίο, τη δυτική και ανατολική Μεσόγειο ήταν σχεδόν ολοκληρωτική. Ιδίως έναντι των βορείων ακτών της Αφρικής, χάρις στα θαλασσινά επιτεύγματα του εβραίου εξωμότη (ντονμέ) Χριστιανοκτόνου Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα (κοκκινογένης), που είχε μετατρέψει ως καπουδάν πασάς (αρχιναύαρχος) τη Μεσόγειο σε Τουρκική λίμνη σύμφωνα με τις εντολές του “Μεγαλοπρεπούς” αυθέντη του. Έργο που ο Χαϊρεντίν εξετέλεσε με μεγάλη προθυμία και ευχαρίστηση ως ντονμές, όπως και οι ομόφυλοι το Νεότουρκοι ντονμέδες (Κεμάλ, Εμβέρ, Ταλαάτ κ.λπ.) έπραξαν κατά των Χριστιανών Ελλήνων κατά τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, καταδεικνύοντας για μία ακόμη φορά τους προαιώνιους λυσσώδεις εχθρούς του Ελληνισμού.
SACRA LIGA ANTITURGA
Η ιερά αντιτουρκική συμμαχία υπογράφτηκε στις 20 Μαΐου 1571 μεταξύ Ισπανών και Βενετών με την παρότρυνση του τότε πάπα Πίου Ε'. Αυτός κατάφερε να φέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τις δύο τότε αντίπαλες εμπορικά ναυτικές δυνάμεις Ισπανίας και Βενετίας, των οπίων τα συμφέροντα παραβλάπτονταν από την κυριαρχία των Τούρκων στη Μεσόγειο. Ο πάπας θέλησε να περιλάβει στη συμμαχία και άλλες Ευρωπαϊκές δυνάμεις, όπως τη Γαλλία , την Πολωνία και την Αυστρία, αλλά δεν τα κατάφερε. Έτσι στη συμμαχία προσχώρησαν η Ισπανία, η Βενετία και οι Ιππότες της Μάλτας.
Οι Ισπανοί μετέχουν στη συμμαχία επειδή στη δυτική Μεσόγειο και τη βόρειο Αφρική υφίσταντο πίεση από τους Τούρκους, Μαροκινούς και Αλγερινούς συμμάχους-υποτελείς των Τούρκων. Οι Βενετοί, χάνοντας τις κτήσεις τους στο Αιγαίο και την ηπειρωτική Ελλάδα. Ένεκα του πρώτου Βενετοτουρκικού πολέμου, αγωνίζονταν να διατηρήσουν του τελευταίους εμπορικούς τους σταθμούς στην περιοχή και για το λόγο αυτό προσχώρησαν στον “ιερό αντιτουρκικό συνασπισμό”.
ΟΙ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ
Οι Ισπανοί διεκδίκησαν την αρχηγία του στόλου της συμμαχίας. Το ίδιο και οι Βενετοί. Μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις συμφώνησαν να ηγηθεί των συμμαχικών δυνάμεων ο Δον Ζουάν, πρίγκιψ της Αυστρίας με ναυάρχους τους ΜαρκαντώνιοΚολόννα, Σεβαστιανό Βενιέρκαι Ιωάννη Αντρέα Ντόρια. Ο Τουρκικός στόλος είχε αρχιναύαρχο τον καπουδάν πασά Αλή Ζαντέ Μουεζίνκαι υπαρχηγό τον εξωμότη – αρνησίθρησκο Ναπολιτάνο Αλή Ουλούτς επικεφαλής του Αλγερινού στόλου, αντιβασιλέα Αλγερίου και πρώην διαβόητου πειρατή.
Τα κατώτερα πληρώματα (κωπηλάτες-χειριστές πανιών) ήσαν και στους δύο αντιπάλους στόλους Έλληνες πεπειραμένοι ναυτικοί, κάτι που συνετέλεσε ευνοϊκά στην έκβαση υπέρ των Χριστιανών της ναυμαχίας. Διότι οι μεν Έλληνες ναυτικοί του Χριστιανικού στόλου επέδειξαν στη μάχη υπερβάλλοντα ζήλο, ενώ οι αντίστοιχοι του Μωαμεθανικού στόλου ολιγώρησαν “αδέξια”.
Λίγο πριν αρχίσει η μητέρα ναυμαχία όλων των εποχών, ο αρχιναύαρχος Δον Ζουάν, επιβαίνων ταχύπλοου σκάφους, επιθεώρησε τον παρατεταγμένο σε θέση μάχης στόλο του κραδαίνοντας το σύμβολο της Χριστιανικής πίστης και μοιράζοντας φυλαχτά, εικονίτσες και κομποσκοίνια προσευχής. Οι άνδρες του τον υποδέχτηκαν με φωνές και επευφημίες: “θα τους φάμε τους αντίχριστους, θα τους πνίξουμε τους Αγαρηνούς, θα ξεπαστρέψουμε τα καταραμένα σκυλιά”. Αντίστοιχα ο Τούρκος αρχιναύαρχος ξεδίπλωσε το λάβαρο του προφήτη Μωάμεθ, που είχε φέρει από τη Μέκκα και υποσχέθηκε σε όλους όσους φονευθούν στη μάχη, πως θα πάνε στον Οθωμανικό παράδεισο και θα απολαύσουν αιωνίως πιλάφια και παρθένα ουρί.
Η ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΝΑΥΜΑΧΙΑΣ
Στις 9 το πρωί της 7ης Οκτωβρίου 1571 στον Πατραϊκό κόλπο, έναντι της Ναυπάκτου, άρχισαν οι εχθροπραξίες των αντίπαλων στόλων. Επρόκειτο εν μέρει για ναυμαχία με εμβολισμούς και κανονιοβολισμούς, εν μέρει δε για πεζομαχία, μια και τα πλοία πλησίαζαν τόσο πολύ το ένα το άλλο, ώστε να επακολουθούν ρεσάλτα – εισπηδήσεις και να επακολουθούν συμπλοκές σώμα με σώμα. Στα Χριστιανικά ατομικά όπλα συμπεριλαμβάνονταν μακρές λόγχες, σπάθες, θώρακες, κράνη και τα πολύ αποτελεσματικά αρκεβούζια. Οι Οθωμανοί βασίζονταν κυρίως στα τόξα και τα κυρτά γιαταγάνια τους. Η σύγκριση των αντίπαλων οπλισμών απέβαινε υπέρ των Ευρωπαϊκών όπλων και εις βάρος των Οθωμανικών. Το ίδιο αφορά και στη ναυτοσύνη των αντίπαλων πληρωμάτων. Η περιγραφή της ναυμαχίας – πεζομαχίας εκ φεύγει των δυνατοτήτων του σύντομου αυτού άρθρου, αλλά το αποτέλεσμά της υπήρξε καταστροφικό για τους Οθωμανούς. Μόνο 50 πλοία τους κατόρθωσαν να διαφύγουν σώα στις Τουρκοκρατούμενες οχυρωμένες Πρέβεζα και Ναύπακτο. Ο μύθος της ακαταμάχητης αρμάδας των απίστων είχε καταρρεύσει.
Οι νεκροί Οθωμανοί ξεπέρασαν τις 20.000 και οι αιχμάλωτοι τις 3.500, ενώ ο συμμαχικός στόλος θρήνησε 7.500 νεκρούς. Ακόμη ακριβότερα όμως πλήρωσαν οι Έλληνες υπόδουλοι το τίμημα της Χριστιανικής νίκης υπό τη μορφή αντιποίνων από τους Τούρκους στο Αιγαίο, Πελοπόννησο και αλλού.
Η ΑΝΩΦΕΛΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΝΙΚΗ
Παρά τη συντριπτική ήττα των Οθωμανών, η νίκη των Χριστιανικών κρατών έμεινε ανεκμετάλλευτη. Περιορίστηκαν στο να διαμοιράσουν μεταξύ τους τα λάφυρα – γαλέρες των ηττημένων και δεν προχώρησαν στην εύκολη γι' αυτούς πλέον απελευθέρωση των υπόδουλων Ελλήνων και Κυπρίων. Ο μόνος σκοπός τους ήταν να ασφαλίσουν από τους απίστους τις εμπορευματικές θαλάσσιες μεταφορές τους. Όμως 1-2 χρόνια μετά ο Οθωμανικός στόλος είχε αναπληρώσει τις απώλειες του και εμφανιζόταν πάλι απειλητικός στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Βέβαια μετά τη νικηφόρα αυτή ναυμαχία οι Χριστιανικές δυνάμεις απώλεσαν το “σύμπλεγμα κατωτερότητος” που είχαν έναντι των Οθωμανικών δυνάμεων και τους αντιμετώπιζαν πλέον με περισσότερη αυτοπεποίθηση, που δεν είχαν πρι
Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΝΑΥΤΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ
Ήταν η εποχή του Σελίμ Β', του λεγόμενου ξανθού, γιου του ανεκδιήγητου φανφαρόνου Σουλεϊμάν του “Μεγαλοπρεπούς” (ο τίτλος Μεγαλοπρεπής του εδόθη κοροϊδευτικά από τους Ευρωπαίους, λόγω της επιδειξιομανίας του), του πονηρού βασιλέα της Ισπανίας Φιλίππου Β' και του δραστήριου πάπα Πίου Ε'. Η κυριαρχία του Οθωμανικού στόλου στο Αιγαίο, τη δυτική και ανατολική Μεσόγειο ήταν σχεδόν ολοκληρωτική. Ιδίως έναντι των βορείων ακτών της Αφρικής, χάρις στα θαλασσινά επιτεύγματα του εβραίου εξωμότη (ντονμέ) Χριστιανοκτόνου Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα (κοκκινογένης), που είχε μετατρέψει ως καπουδάν πασάς (αρχιναύαρχος) τη Μεσόγειο σε Τουρκική λίμνη σύμφωνα με τις εντολές του “Μεγαλοπρεπούς” αυθέντη του. Έργο που ο Χαϊρεντίν εξετέλεσε με μεγάλη προθυμία και ευχαρίστηση ως ντονμές, όπως και οι ομόφυλοι το Νεότουρκοι ντονμέδες (Κεμάλ, Εμβέρ, Ταλαάτ κ.λπ.) έπραξαν κατά των Χριστιανών Ελλήνων κατά τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, καταδεικνύοντας για μία ακόμη φορά τους προαιώνιους λυσσώδεις εχθρούς του Ελληνισμού.
SACRA LIGA ANTITURGA
Η ιερά αντιτουρκική συμμαχία υπογράφτηκε στις 20 Μαΐου 1571 μεταξύ Ισπανών και Βενετών με την παρότρυνση του τότε πάπα Πίου Ε'. Αυτός κατάφερε να φέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τις δύο τότε αντίπαλες εμπορικά ναυτικές δυνάμεις Ισπανίας και Βενετίας, των οπίων τα συμφέροντα παραβλάπτονταν από την κυριαρχία των Τούρκων στη Μεσόγειο. Ο πάπας θέλησε να περιλάβει στη συμμαχία και άλλες Ευρωπαϊκές δυνάμεις, όπως τη Γαλλία , την Πολωνία και την Αυστρία, αλλά δεν τα κατάφερε. Έτσι στη συμμαχία προσχώρησαν η Ισπανία, η Βενετία και οι Ιππότες της Μάλτας.
Οι Ισπανοί μετέχουν στη συμμαχία επειδή στη δυτική Μεσόγειο και τη βόρειο Αφρική υφίσταντο πίεση από τους Τούρκους, Μαροκινούς και Αλγερινούς συμμάχους-υποτελείς των Τούρκων. Οι Βενετοί, χάνοντας τις κτήσεις τους στο Αιγαίο και την ηπειρωτική Ελλάδα. Ένεκα του πρώτου Βενετοτουρκικού πολέμου, αγωνίζονταν να διατηρήσουν του τελευταίους εμπορικούς τους σταθμούς στην περιοχή και για το λόγο αυτό προσχώρησαν στον “ιερό αντιτουρκικό συνασπισμό”.
ΟΙ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ
Οι Ισπανοί διεκδίκησαν την αρχηγία του στόλου της συμμαχίας. Το ίδιο και οι Βενετοί. Μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις συμφώνησαν να ηγηθεί των συμμαχικών δυνάμεων ο Δον Ζουάν, πρίγκιψ της Αυστρίας με ναυάρχους τους ΜαρκαντώνιοΚολόννα, Σεβαστιανό Βενιέρκαι Ιωάννη Αντρέα Ντόρια. Ο Τουρκικός στόλος είχε αρχιναύαρχο τον καπουδάν πασά Αλή Ζαντέ Μουεζίνκαι υπαρχηγό τον εξωμότη – αρνησίθρησκο Ναπολιτάνο Αλή Ουλούτς επικεφαλής του Αλγερινού στόλου, αντιβασιλέα Αλγερίου και πρώην διαβόητου πειρατή.
Τα κατώτερα πληρώματα (κωπηλάτες-χειριστές πανιών) ήσαν και στους δύο αντιπάλους στόλους Έλληνες πεπειραμένοι ναυτικοί, κάτι που συνετέλεσε ευνοϊκά στην έκβαση υπέρ των Χριστιανών της ναυμαχίας. Διότι οι μεν Έλληνες ναυτικοί του Χριστιανικού στόλου επέδειξαν στη μάχη υπερβάλλοντα ζήλο, ενώ οι αντίστοιχοι του Μωαμεθανικού στόλου ολιγώρησαν “αδέξια”.
Λίγο πριν αρχίσει η μητέρα ναυμαχία όλων των εποχών, ο αρχιναύαρχος Δον Ζουάν, επιβαίνων ταχύπλοου σκάφους, επιθεώρησε τον παρατεταγμένο σε θέση μάχης στόλο του κραδαίνοντας το σύμβολο της Χριστιανικής πίστης και μοιράζοντας φυλαχτά, εικονίτσες και κομποσκοίνια προσευχής. Οι άνδρες του τον υποδέχτηκαν με φωνές και επευφημίες: “θα τους φάμε τους αντίχριστους, θα τους πνίξουμε τους Αγαρηνούς, θα ξεπαστρέψουμε τα καταραμένα σκυλιά”. Αντίστοιχα ο Τούρκος αρχιναύαρχος ξεδίπλωσε το λάβαρο του προφήτη Μωάμεθ, που είχε φέρει από τη Μέκκα και υποσχέθηκε σε όλους όσους φονευθούν στη μάχη, πως θα πάνε στον Οθωμανικό παράδεισο και θα απολαύσουν αιωνίως πιλάφια και παρθένα ουρί.
Η ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΝΑΥΜΑΧΙΑΣ
Στις 9 το πρωί της 7ης Οκτωβρίου 1571 στον Πατραϊκό κόλπο, έναντι της Ναυπάκτου, άρχισαν οι εχθροπραξίες των αντίπαλων στόλων. Επρόκειτο εν μέρει για ναυμαχία με εμβολισμούς και κανονιοβολισμούς, εν μέρει δε για πεζομαχία, μια και τα πλοία πλησίαζαν τόσο πολύ το ένα το άλλο, ώστε να επακολουθούν ρεσάλτα – εισπηδήσεις και να επακολουθούν συμπλοκές σώμα με σώμα. Στα Χριστιανικά ατομικά όπλα συμπεριλαμβάνονταν μακρές λόγχες, σπάθες, θώρακες, κράνη και τα πολύ αποτελεσματικά αρκεβούζια. Οι Οθωμανοί βασίζονταν κυρίως στα τόξα και τα κυρτά γιαταγάνια τους. Η σύγκριση των αντίπαλων οπλισμών απέβαινε υπέρ των Ευρωπαϊκών όπλων και εις βάρος των Οθωμανικών. Το ίδιο αφορά και στη ναυτοσύνη των αντίπαλων πληρωμάτων. Η περιγραφή της ναυμαχίας – πεζομαχίας εκ φεύγει των δυνατοτήτων του σύντομου αυτού άρθρου, αλλά το αποτέλεσμά της υπήρξε καταστροφικό για τους Οθωμανούς. Μόνο 50 πλοία τους κατόρθωσαν να διαφύγουν σώα στις Τουρκοκρατούμενες οχυρωμένες Πρέβεζα και Ναύπακτο. Ο μύθος της ακαταμάχητης αρμάδας των απίστων είχε καταρρεύσει.
Οι νεκροί Οθωμανοί ξεπέρασαν τις 20.000 και οι αιχμάλωτοι τις 3.500, ενώ ο συμμαχικός στόλος θρήνησε 7.500 νεκρούς. Ακόμη ακριβότερα όμως πλήρωσαν οι Έλληνες υπόδουλοι το τίμημα της Χριστιανικής νίκης υπό τη μορφή αντιποίνων από τους Τούρκους στο Αιγαίο, Πελοπόννησο και αλλού.
Η ΑΝΩΦΕΛΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΝΙΚΗ
Παρά τη συντριπτική ήττα των Οθωμανών, η νίκη των Χριστιανικών κρατών έμεινε ανεκμετάλλευτη. Περιορίστηκαν στο να διαμοιράσουν μεταξύ τους τα λάφυρα – γαλέρες των ηττημένων και δεν προχώρησαν στην εύκολη γι' αυτούς πλέον απελευθέρωση των υπόδουλων Ελλήνων και Κυπρίων. Ο μόνος σκοπός τους ήταν να ασφαλίσουν από τους απίστους τις εμπορευματικές θαλάσσιες μεταφορές τους. Όμως 1-2 χρόνια μετά ο Οθωμανικός στόλος είχε αναπληρώσει τις απώλειες του και εμφανιζόταν πάλι απειλητικός στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Βέβαια μετά τη νικηφόρα αυτή ναυμαχία οι Χριστιανικές δυνάμεις απώλεσαν το “σύμπλεγμα κατωτερότητος” που είχαν έναντι των Οθωμανικών δυνάμεων και τους αντιμετώπιζαν πλέον με περισσότερη αυτοπεποίθηση, που δεν είχαν πρι